معرفی ابزار DDSolver برای تحلیل و مقایسه پروفایلهای انحلال دارو
DDSolver، یک افزونه رایگان و تخصصی برای نرمافزار Excel، بهعنوان ابزاری نوین برای مدلسازی دادههای انحلال دارو و مقایسه پروفایلهای انحلال معرفی شد. این نرمافزار که توسط پژوهشگران دانشگاه داروسازی چین توسعه یافته، برای نخستینبار امکان انجام همزمان طیف وسیعی از روشهای مدلمحور و مستقل از مدل را در یک محیط کاربرپسند فراهم میکند.
آزمون انحلال «in vitro dissolution» یکی از ارکان کلیدی در توسعه فرمولاسیون، کنترل کیفیت، پایش یکنواختی بچها و حتی پیشبینی جذب درونتنی دارو بهشمار میرود. با وجود توسعه گسترده مدلهای ریاضی و روشهای آماری در دهههای گذشته، نبود یک ابزار نرمافزاری واحد برای اجرای این روشها، همواره چالشی جدی برای پژوهشگران بوده است. DDSolver با هدف پاسخ به همین نیاز طراحی شده است.
این نرمافزار از یک کتابخانه گسترده شامل بیش از ۴۰ مدل انحلال پشتیبانی میکند؛ از مدلهای کلاسیک مانند صفرمرتبه، مرتبه اول و هیگوچی گرفته تا مدلهای پرکاربردتری مانند Korsmeyer–Peppas، Hopfenberg، Weibull، Gompertz، Logistic و. Peppas–Sahlin برازش دادهها با استفاده از الگوریتم بهینهسازی غیرخطی Nelder–Mead انجام میشود که به دلیل پایداری بالا و حساسیت کمتر به مقادیر اولیه، برای تحلیل دادههای انحلال بسیار مناسب است.
DDSolver علاوه بر مدلسازی، طیف وسیعی از روشهای مقایسه پروفایلهای انحلال را نیز پیادهسازی کرده است؛ از جمله روشهای مورد توصیه نهادهای نظارتی مانند .FDA
از دیگر ویژگیهای برجسته DDSolver میتوان به محاسبه پارامترهای مستقل از مدل مانند AUC، MDT، MRT، Dissolution Efficiency و شاخصهای اختلاف بین پروفایلها اشاره کرد که همگی بهصورت توابع آماده و مشابه توابع داخلی Excel قابل استفادهاند. نتایج اعتبارسنجی نشان میدهد که خروجیهای DDSolver با نتایج گزارششده در مطالعات علمی معتبر تطابق بسیار بالایی دارند و اختلافها تنها در حد ناچیز عددی گزارش شدهاند.
بهطور کلی، DDSolver بهعنوان ابزاری قابل اعتماد و در دسترس، میتواند نقش مهمی در پژوهشهای دانشگاهی، توسعه صنعتی، مطالعات همارزی و ارزیابی کیفیت فرآوردههای دارویی ایفا کند و فاصله میان روشهای نظری انحلال و کاربرد عملی آنها را بهطور مؤثری کاهش دهد.
Reference:
Zhang Y, Huo M, Zhou J, Zou A, Li W, Yao C, Xie S. DDSolver: an add-in program for modeling and comparison of drug dissolution profiles. The AAPS journal. 2010 Sep;12(3):263-71.